حداکثر زمان در هر کشور برای خرید ماشین با حداقل حقوق - وبلاگ عمومی

به گزارش وبلاگ عمومی، این روزها قیمت پراید، پرفروش ترین خودروی ایرانی در بازار، چیزی حدود 40 میلیون تومان است؛ عددی که در امسال رشد قابل توجهی داشته و این رشد، انتقاد بسیاری از مردم را نیز به دنبال داشته است. اگرچه مدیران شرکت های خودروسازی در ایران، همیشه از پایین بودن قیمت خودرو گله دارند و خواهان افزایش آن هستند اما تردیدی نیست که قیمت خودرو برای بسیاری از مردم، بیش از توانایی شان است.

حداقل حقوق و مزایا در سال 97 برای فردی مجرد بنا بر تصویب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، برابر با یک میلیون و 261 هزار و 269 تومان است که نسبت به سال 96، افزایشی 30 درصدی داشته است. حال اگر فرض کنیم که فرد مجردی با پایه حقوق وزارت کار استخدام شده و قصد خرید خودرو با استفاده از حقوق ماهانه اش را دارد و در این مدت از حقوقش، هیچ مقداری را صرف امور جاری مانند خوراک و مسکن نکند، حدود 32 ماه طول می کشد تا بتواند پول خرید یک پراید را جمع آوری کند! این مورد را هم در نظر بگیرید که خط فقر برای یک خانواده چهار نفره ساکن تهران در تابستان 97، دو میلیون و 728 هزار تومان بوده است. به بیان دیگر، به احتمال قریب به یقین، در شهری مانند تهران، آن پایه حقوق وزارت کار به تنهایی کفاف یک زندگی عادی را هم نمی دهد؛ چه برسد به آنکه آن را دست نخورده به مدت سه سال جمع کنیم تا بتوانیم با آن پراید بخریم!

البته همین نکته که پرفروش ترین خودروی ایرانی - برخلاف بسیاری از کشورها - هم زمان ارزان ترین خودرو در این کشور نیز هست، گواهی است بر این نکته که قیمت خودرو در ایران، بیش از توان مالی قشر عظیمی از مردم است.

حال بد نیست نگاهی بیندازیم به همین آمار در کشورهای دیگر. جدول زیر، مقایسه ای است از حداقل حقوق مصوب در 18 کشور که برحسب دلار (به صورت اسمی) آورده شده و متأثر از نرخ دلار در کشور مورد نظر است. بدیهی است که قدرت خرید یک دلار در هر کشور با کشور دیگر متفاوت است بنابراین در مقایسه هایی که بر حسب خرید اجرا شده، شاخصی به نام شاخص هزینه زندگی لحاظ شده که به نوعی این اثر را خنثی کند.

در محاسبه اعداد، ساعت کاری در هر ماه برابر با 176 ساعت لحاظ شده است. اگرچه در بعضی کشورها این عدد متفاوت است اما میزان این تفاوت، معین نماینده نیست.

جدول حداقل حقوق در 18 کشور دنیا

در هریک از این کشورها، پرفروش ترین خودرو با دیگر کشورها متفاوت است. اگر همان شرایط مفروض در مسئله بالا را برای این کشورها فرض کنیم (حداقل حقوق مصوب به صورت دست نخورده) چند ماه طول می کشد تا مردم هریک از این کشورها پیروز به خرید خودروی محبوب کشورشان شوند؟ برای این محاسبه، ابتدا خودروی محبوب در هر کشور و سپس قیمت خودرو در کشور مربوطه (به دلار) را استخراج و سپس قیمت آنها را به حداقل حقوق ماهیانه تقسیم می کنیم. جدول زیر، نتیجه این محاسبات است:

جدول مقایسه زمان لازم برای خرید خودروی پرفروش در هر کشور با استفاده از حداقل حقوق همان کشور

البته دقت به این نکته ضروری است که اگرچه در کشوری مثل آرژانتین 48 ماه طول می کشد تا کارگری با حداقل حقوق و بدون دست زدن به آن حقوق به پرفروش ترین خودروی این کشور برسد اما پس از 48 ماه، یک تویوتای هایلوکس نصیبش می گردد؛ نه یک پراید!

بد نیست بدانید پرفروش ترین خودرو در دنیا، تویوتا کورولا است که در این کشورها بین 7 ماه (استرالیا) تا 411 ماه (هند) زمان برای خرید آن با حداقل حقوق ضروری است. با اندکی جست وجو به این نتیجه می رسید که یک تویوتا کورولا در ایران حدود 350 میلیون تومان آب می خورد؛ یعنی چیزی حدود 291 ماه زمان ضروری است تا پول خرید آن با حداقل حقوق یک کارگر به دست بیاید. دلیل بالا بودن این عدد، نرخ دلار در ایران و تعرفه بسیار بالای گمرک خودرو است که باعث می گردد قیمت هر خودرو در ایران، جزو بالاترین قیمت های خودرو در دنیا باشد.

البته با اینکه حداقل حقوق، معیار نسبتا مناسبی در طبقات فقیر جامعه به شمار می رود، الزاما نمی تواند دیدِ شفاف و دقیقی نسبت به اکثریت جامعه را به ما بدهد. شاخص های دیگری از جمله برابری مالی و هزینه های زندگی، نقش های بسیار مهمی در این زمینه ایفا می نمایند. از این رو، محاسبات بالا را با میانگین حقوق در هر یک از این کشورها نیز تکرار می کنیم:

جدول مقایسه زمان لازم برای خرید خودروی پرفروش در هرکشور، با استفاده از متوسط حقوق همان کشور

در همین مرحله می توانید با مقایسه میانگین حقوق با حداقل حقوق در هر کشور، دیدِ مختصری نسبت به برابری مالی در جامعه کشور هدف پیدا کنید. البته عوامل دیگری نیز در این مورد نقش بازی می نمایند که از اهمیت بالایی برخوردارند ولی برای مثال، دو کشور آمریکا و دانمارک را در نظر بگیرید. حداقل حقوق در دانمارک، چیزی حدود دو برابر حداقل حقوق در آمریکاست؛ در حالی که این دو کشور، میانگین حقوق تقریبا برابری دارند. به بیان دیگر، فقرای دانمارک، چندان از متوسط جامعه دور نیستند. این مورد خودش را در ضریب جینی (شاخصی برای ارزیابی شکاف طبقاتی) این دو کشور نیز نشان می دهد. ضریب جینی برای آمریکا برابر با 0.42 و برای دانمارک برابر با 0.29 است. اعداد پایین تر به معنای شکاف طبقاتی کمتر است.

حال اگر هزینه های جاری متوسط زندگی را از حقوق بکاهیم چطور؟ واقعیت این است که شاخص هزینه زندگی، برای سبد مشخصی از کالا و برای متوسط جامعه محاسبه می گردد و این یعنی نمی توان فرض کرد فردی که حداقل حقوق را می گیرد، با همین هزینه ها زندگی می نماید اما اگر چنین فرضی داشته باشیم و به نوعی رفاهی برابر را برای تمام آحاد جامعه فرض کنیم، چند ماه طول می کشد تا در هریک از این کشورها بتوان یک تویوتا کورولا خرید؟ در هفت کشور از کشورهای فوق، هرگز نمی توانید! در واقع اصلا دخل و خرجتان با هم جور در نمی آید چون هزینه های زندگی متوسط از حقوق حداقل بیشتر است. اما در میان 11 کشور باقی مانده، استرالیا با 12 ماه، بهترین وضعیت و آرژانتین با 510 ماه بدترین وضعیت را دارد. اگر همین شرایط را برای حقوق متوسط نیز لحاظ کنیم، کماکان استرالیا در صدر باقی می ماند ولی برزیل با 280 ماه جای آرژانتین را در قعر می گیرد.

اگر منصفانه و علمی تر به مسئله نگاه کنیم، نمی توان تنها با استفاده از آمار فوق، مواردی چون رفاه مالی یا رضایت مردم هر کشور را بسنجیم چرا که تعداد عوامل مؤثر در هریک بسیار بیش از موارد بالاست. اما می توان به یک نمای کلی از وضعیت در هر کشور و البته در ایران رسید.